Co zmieniło się w Kodeksie Pracy?

Z dniem 26 kwietnia 2023 roku weszła w życie nowelizacja Kodeksu Pracy, która wdraża dyrektywę work-life balance oraz dyrektywę rodzicielską, mające zapewnić pracownikom przewidywalne i przejrzyste warunki zatrudnienia. Poniżej przedstawiamy listę najważniejszych zmian:

1. Umowa o pracę na okres próbny
Wprowadzono możliwość przedłużenia umowy o pracę zawartej na 3-miesięczny okres próbny o czas urlopu, a także o czas innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy.

Wprowadzono możliwość zawarcia umowy o pracę na okres próbny nieprzekraczający:

• 1 miesiąca – w przypadku zamiaru zawarcia umowy o pracę na czas określony krótszy niż 6 miesięcy,
• 2 miesięcy – w przypadku zamiaru zawarcia umowy o pracę na czas określony wynoszący co najmniej 6 miesięcy i krótszy niż 12 miesięcy,

przy czym zamierzony czas trwania właściwej umowy o pracę, powinien zostać wpisany do umowy na okres próbny.

2. Umowa o pracę na czas określony
W treści wypowiedzenia umowy na czas określony pracodawca zobowiązany jest wskazać przyczynę uzasadniającą jej wypowiedzenie, analogicznie jak w umowach na czas nieokreślony, oraz konsultować zamiar wypowiedzenia umowy o pracę z zakładową organizacją związkową.

3. Prawo do jednoczesnego zatrudnienia lub wykonywania pracy na innej podstawie
Pracodawca nie może zakazać pracownikowi jednoczesnego pozostawania w stosunku pracy lub innym stosunku prawnym będącym podstawą świadczenia pracy z innym pracodawcą, chyba że zostanie zawarta z pracownikiem umowa o zakazie konkurencji.

4. Nowy wzór informacji o warunkach zatrudnienia
Pracodawca ma obowiązek poinformować pracownika o warunkach wykonywania pracy nie później niż w terminie 7 dni od dnia dopuszczenia do pracy, m.in. o normach czasu pracy, przerwach w pracy, dobowym i tygodniowym odpoczynku, zasadach dotyczących pracy w godzinach nadliczbowych, wymiarze płatnego urlopu, obowiązujących zasadach rozwiązania stosunku pracy, prawie do szkoleń, itp.).

5. Wniosek pracownika o zmianę umowy lub warunków pracy
Pracownik zatrudniony przez co najmniej 6 miesięcy może raz w roku kalendarzowym wystąpić do pracodawcy z wnioskiem o zmianę rodzaju umowy o pracę na czas nieokreślony lub o bardziej przewidywalne i bezpieczne warunki pracy (np. zmiana rodzaju lub wymiaru czasu pracy).

6. Informowanie o wolnych stanowiskach pracy oraz procedurach awansu
Pracodawca ma obowiązek informować pracowników o możliwości zatrudnienia w pełnym
lub w niepełnym wymiarze czasu pracy, możliwości awansu oraz wolnych stanowiskach pracy.

7. Szkolenia
Szkolenia odbywają się na koszt pracodawcy, jeżeli na pracodawcy ciąży obowiązek przeprowadzenia szkoleń niezbędnych do wykonywania określonego rodzaju pracy lub gdy obowiązek wynika z postanowień układu zbiorowego pracy, regulaminu, przepisów prawa lub umowy o pracę oraz w przypadku, gdy szkolenia odbywają się na podstawie polecenia pracodawcy. Szkolenia takie powinny odbywać się w godzinach pracy pracownika.

8. Dwie dodatkowe przerwy
Jeżeli Pracownik, pracuje dłużej niż:

• 9 godzin – ma prawo do drugiej przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut,
• 16 godzin – ma prawo do trzeciej przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut.

Przerwy te wliczane są do czasu pracy.

9. Zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej
Pracownikowi przysługuje zwolnienie od pracy w wymiarze 2 dni albo 16 godzin w roku kalendarzowym, z powodu działania siły wyższej lub w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli niezbędna jest natychmiastowa obecność pracownika. W okresie tego zwolnienia od pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia w wysokości połowy wynagrodzenia, liczonego według zasad analogicznych jak dla wynagrodzenia za czas urlopu.

10. Urlop opiekuńczy
Pracownikowi przysługuje 5 dodatkowych bezpłatnych dni wolnego w roku kalendarzowym, w celu zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia osobie będącej członkiem rodziny lub zamieszkującej w tym samym gospodarstwie domowym, która wymaga opieki lub wsparcia z poważnych względów medycznych.

11. Uprawnienia pracowników wychowujących dzieci
Rodzice wychowujący dziecko, do momentu ukończenia przez nie 8 roku życia, mogą skorzystać
z dodatkowych uprawnień. W takiej sytuacji możliwe jest złożenie przez nich wniosku o zastosowanie elastycznej organizacji pracy (np. pracy zdalnej, systemu pracy weekendowej, indywidualnego rozkładu czasu pracy, obniżenia wymiaru czasu pracy, itp.). Dodatkowo, bez wyrażenia wcześniej zgody, nie mogą pracować w nocy, godzinach nadliczbowych, a także być delegowanym poza stałe miejsce pracy.

12. Wydłużenie wymiaru urlopu rodzicielskiego
Rodzice mają prawo do urlopu rodzicielskiego w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem w łącznym wymiarze 41 tygodni (w przypadku urodzenia 1 dziecka) lub 43 tygodnie (w przypadku urodzenia większej liczby dzieci), jednak jeden rodzic może wykorzystać maksymalnie 32 lub 34 tygodnie urlopu (w zależności od liczby urodzonych dzieci), a drugi – 9 tygodni. Urlop rodzicielski każdy z rodziców może podzielić na pięć części i wykorzystać do końca roku, w którym dziecko kończy 6 rok życia, a niewykorzystana część przepada. Dodatkowo zwiększona została wysokość zasiłku macierzyńskiego.

13. Nowe kary grzywny dla pracodawcy
Pracodawca będzie podlegać karze grzywny od 1000 zł do 30 000 zł jeśli nie spełni obowiązków informacyjnych lub naruszy wyżej opisane przepisy.

Podsumowując, nowelizacja Kodeksu pracy wprowadza bardzo wiele zmian korzystnych dla pracowników. Artykuł zawiera wyłącznie najistotniejsze zmiany, dlatego aby spełnić wszystkie obowiązki pracodawcy, poznać szczegóły nowych regulacji i jednocześnie uniknąć potencjalnych kar, polecamy lekturę znowelizowanego Kodeksu pracy: USTAWA z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (sejm.gov.pl).

Jednocześnie przypominamy o obowiązujących już przepisach, które weszły w życie z dniem 7 kwietnia 2023 roku, określających rozwiązania dotyczące pracy zdalnej (całkowitej, częściowej, tzw. hybrydowej oraz okazjonalnej). Praca zdalna związana jest z nowymi obowiązkami dla pracodawcy jak i pracownika, które szeroko określają przepisy Kodeksu pracy. Zachęcamy do zapoznania się z nowymi zasadami przed podjęciem decyzji o wyborze formy pracy zdalnej.

Zapraszamy również do kontaktu z nami. Chętnie rozwiążemy wszelkie wątpliwości i doradzimy, jak wdrożyć zmiany, które już weszły w życie i obowiązują wszystkich pracodawców.